Bir Çinliyle ilk defa karşılaşıyorsanız size tanışırken ilk önce soy isminizi soracaktır. 4-5 bin yıllık bir geçmişe sahip olan soy isim kültürü Çinlilerce fazla önem addedilen bir konu olagelmiştir. Çin'de şu ana kadar tespit edilen 5,600'ün üzerinde farklı soy ismi olmakla beraber sadece 1000 tanesi günümüze kadar gelebilmiştir. En yaygın isimler arasında Zhang, Wang, Li, Zhao,Chen, Yang, Huang sayılabilir. Günümüzde Çinliler birbirlerine hala soyisimleriyle hitap etmektedirler. Aile içindeyse soyismin önüne ekledikleri abla, abi, amca, teyze gibi hitaplarla çağırırlar. Aile dışında dodyal ortamlarda ise soyismin önüne bay, bayan veya sonuna eşi kelimelerini ekleyerek hitap ederler.
Çin soyisimlerinin anaerkil bir toplumdan gelen isimler olduğu kabul edilir.Örneğin Çince'de soy isim anlamına gelen Xing (姓) kelimesi kadın anlamına gelen nü (女) ve doğurmak anlamına gelen sheng (生) kelimesinin birleşmesiyle türemiştir.
Çinliler isim seçiminde çok titiz davranırlar. Meşhur bir sözleri vardır: Oğluna bir sanat öğretmek bin altından, ona güzel bir isim vermekse sanat öğretmekten daha iyidir. (赐子千金，不如教子一艺；教子一艺，不如赐子佳名”) Çinliler eskiden beri ismin kişinin görünmeyen kaderi ve görünen karakteri üzerinde mutlak etkileri olduğuna inanırlardı. Her bir insan için bir ayrı kod olmaktan çok daha fazla anlam ifade ediyordu. Bu nedenle, ailenin yaşlı üyeleri bir çocuk dünyaya geldiğinde birkaç faktörü göz önünde bulundururlardı: doğduğu yıla ait burç, doğum tarihi, beş element(metal, odun, su, ateş ve toprak) tertibi, falcıların görüşleri, ismin yapısı , anlamı ve telafuzu. Eskisi kadar olmamakla beraber Çinlilerin hala özen gösterdiği birkaç kuraldan biri de isimle aynı şekilde telafuz edilen sesteş kötü anlamlı bir kelimenin bulunmamasıdır. Örneğin Çince'de si'nin birçok anlamından biri de ölümdür. Bu yüzden yine si olarak okunan dört(4) rakamı Çin'de hiç sevilmez. Diğer bir önemli kural da isimdeki farklı hecelerin aynı sessiz harfle başlamamasıdır. (örneğin chanchen). Erkek çocuklara maskülen isimler kız çocuklarına da çiçek veya güzelliği çağrıştıran isimler konulmasına dikkat edilir.
Tercih edilen isimler dönemlere göre de farklılık göstermektedir. Mesela, Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra Ai Guo(milliyetçi), hong(kırmızı), jun(ordu), ge(devrim), dong(doğu) anlamına gelen isimler daha çok tutulmuştur.
Son dönemlerde Çinlilerin isimlerinde görülen bir diğer büyük değişiklik ise isimlerin genelde iki heceden oluşuyor olmasıdır. Oysa bir araştırmaya göre 1966 yılından önce isimlerin çoğunun üç heceden oluşuyordu.
İmpartorluk zamanında isimler konusunda çok daha sert tabular hüküm sürüyordu. İmparatorluk ailesine ait bir ismi verenler sert cezalara çarptırılıyorlardı. (Aynı şekilde sarı rengi de sadece İmparator ailesine aitti ve bu rengi imparator ailesi dışında birinin giymesi kesinlikle yasaktı) Benzer şekilde Batıda ailedeki saygıdeğer üyelerin isimlerini küçüklere vermek saygı unsuru olarak görülürken bu durum Çin'de hoş karşılanmaz. Verilecekse de benzer bir isim seçilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder