Çin'de Neler Oluyor: Çin Bahar Bayramı (Çin Yeni Yılı)

Çin Bahar Bayramı, Çin ay takviminin başlangıcına işaret eder ve yeni yılı karşılamak için kutlanan 4000 yıllık tarihi olan bir bayramdır. Çin Yeni Yılı olarak da bilinir. Bahar Bayramı, son ayın 23-24. gününden başlar ve ilk ayın 15. günü kutlanan Fener Bayramı'na kadar devam etmesiyle Çinlilerin en uzun süren bayramıdır. Bahar Bayramı Çince'de değişik isimlerle anılır (Yuandan, Chunjie,Zhengdan, Zhengri, Suidan, Yuanri, Sanchao vb). Çin takviminde ayın hareketi esas alındığından, bu bayram Yeni Ay Yılı olarak da nitelenir. Yıllar, rakamlarla değil 12 Hayvan Takvimindeki sıraya göre isimlendirilir.

Burçlar	Türkçe	Tarih
鼠 Shǔ	Fare	19 Şubat 1996	7 Şubat 2008	25 Ocak 2020
牛 Niú	Öküz	7 Şubat 1997	26 Ocak 2009	12 Şubat 2021
虎 Hǔ	Kaplan	28 Ocak 1998	14 Şubat 2010	1 Şubat 2022
兔 Tù	Tavşan	16 Şubat 1999	3 Şubat 2011	22 Ocak 2023
龍 Lóng	Ejderha	5 Şubat 2000	23 Ocak 2012	10 Şubat 2024
蛇 Shé	Yılan	24 Ocak 2001	10 Şubat 2013	29 Ocak 2025
馬 Mǎ	At	12 Şubat 2002	31 Ocak 2014	17 Şubat 2026
羊 Yáng	Koyun	1 Şubat 2003	19 Şubat 2015	6 Şubat 2027
猴 Hóu	Maymun	22 Ocak 2004	8 Şubat 2016	26 Şubat 2028
雞 Jī	Horoz	9 Şubat 2005	28 Ocak 2017	13 Şubat 2029
狗 Gǒu	Köpek	29 Ocak 2006	16 Şubat 2018	3 Şubat 2030
豬 Zhū	Domuz	18 Şubat 2007	5 Şubat 2019	23 Şubat 2031

Birçok kişi, Çin takvimi doğum yılını güneş takvimiyle karıştırır. Çin yeni yılı ocak sonu-şubat başı gibi başlar. Örneğin, 1998 yılı Kaplan burcu 28 Ocak'tan itibaren başlar bu durumda 28 Ocak'tan önce doğmuş biri Kaplan yılında değil Öküz yılında doğmuş sayılır.

Bahar Bayramının çıkışıyla ilgili bildirilen birçok rivayet olmasına karşılık yaygın bir inanışa göre M.Ö. 2000 yıllarında yaşayan imparator Yushun (虞舜)'un Tanrılara ibadet etmek için bugünü seçmesiyle başlar. Bir diğer rivayete göre ise insanların hasat dönemlerinde bir sonraki hasata kadar korunma dileğiyle Tanrılara yemek sunma geleneğine dayanır ve tek bir festival adı altında birleştirilmesi Han Hanedanlığı (M.Ö. 206- M.S.25) dönemine rastlar. Bir efsaneye göre Nian adı verilen canavarı korkutmak, ekinlere ve insanlara saldırmasını önlemek amacıyla başlamıştır. Köylüler, canavarı korkutmak için kapılarının önlerine yemek bırakırlardı. Nian'in bırakılan yemekleri yediğini ve böylece insanlara saldırmadığına inanılırdı. Daha sonra bu canavarın kırmızı renkten korktuğunu düşündüler ve evlerine, pencerelere, dışarıya asabildikleri her yere kırmızı renkli kağıtlar ve fenerler asmaya ve bu canavarı korkutmak için havai fişek atmaya başladılar.

Bahar Bayramı öncesi Çinliler hummalı bir hazırlığa koyulur. Eski yılın son ayı temizlik, alışveriş ve hediye alımı başlar. Eski yılın son günü aile yemeği yenir ve yeni yılın ilk gününü karşılamak üzere tüm gece uyanık geçirilir. Tam gece yarısı jiaozi adı verilen Çin mantısı yemek adettendir. Sebebi ise Çin mantısı şekil olarak Antik Çin'de kullanılan paraları andırıyordu, mantı yiyerek yeni yıla girmenin ise o yıl bol para getireceğine inanılmasıdır. Aynı zamanda vakit gece yarısını bulunca, havai fişekler patlatılır. Tüm bayram boyunca havai fişekler patlatılmaya devam eder.

Çin Böreği(春饼)

Ming ve Qing Hanedanlığı zamanında imparatorlar (Tanrının oğlu oldukları kabul ediliyordu) bayramın ilk günü Pekin'deki Yasak Şehirde dünya ve gök Tanrılarını büyük bir seremoniyle anar. Şimdiyse, yaşlılar çocuklara hediye veya kırmızı zarf içinde harçlık verirler. Bu kırmızı zarfların üzerinde genellikle yeni yıl dilekleri yazılıdır. Çinlilerin bir kısmı bugün hiç et yemezler ve kesinlikle temizlik yapılmaz. Yeni yılda yapılan temizliğin iyi şansı da götürdüğüne inanılır.

BAYRAMA AİT YAYGIN ADETLER

Son ayın ilk 8 günü içerisinde Çin mutfağına has pirinç lapası içilir.
Son ayın 23. günü Mutfak Tanrısına ibadet edilir. Tanrılara adak adamak bu bayramın en önemli adetidir.
Evlerin kapısına, sokaklara, arabalara şans getirmesi amacıyla kırmızı dilek kağıtları ( 春联, chunlian) asılır.
24. gün evler temizlenir. Çincede toz ile eski anlamına gelen "chen" kelimesi sesteştir. Tozları süpürmek eskiyi süpürüp yeniyi karşılamak manasında düşünülür.
Tanrıların dünyaya indikleri gün Tanrılara evlerde sunulmak üzere sofra hazırlanır.
Eski yılı yeni yıla bağlayan ilk gece bütün aile bir arada bulunur, toplu yemek yenir, mum veya fenerler yakılır ve bütün gece hiç kimse uyumaz, buna shousui(守岁) denir.
Yeni yılın ilk günü ataların ziyaretine gidilir.
İkinci gün, kız tarafının ailesi ziyaret edilir.
5. Gün: Herkes evde Zenginlik Tanrısının gelmesini bekler. Bu günde birisini ziyarete gitmek kabalık sayılır.
7. Gün: Çiftçiler bugün ömürlerini uzatması için Çin makarnası (nudul) yerler.
10. Gün: Arkadaş ve akraba ziyaretlerine gidilir.
10. - 12. Gün: Ziyaret biter, arkadaşlar ve aile üyeleri yemeğe çağırılır.
14. Gün: Fener Bayramı için hazırlıklar başlar.
15. Gün: Yuanxiao veya Fener Bayramı başlar. Dolunayın çıkması Bahar Bayramının bitişine işaret eder. Fenerler yakılır, oyunlar oynanır ve yapışkan pirinç lokumu yenir.

BAHAR BAYRAMINA ÖZGÜ YEMEKLER